Dni 9-10 i 17 – 16-17 i 24 października – La Paz cz.1 i cz. 2
Paweł “Viajero”:
Siadamy z plecakami na głównym skrzyżowaniu Copacabana. Co godzina ruszają stąd zielone autobusy firmy „Oltursa”. Nie sposób je przegapić – kierowca gardłowym głosem wykrzykuje kierunek, w którym będzie jechał: „para La Paz! para La Paz!! para La Paz!!!”. Kobiety w kapeluszach z 
tradycyjnie związanymi na końcu warkoczami, niektóre z wplecionym w każdy z nich eleganckim pomponem, meloniki i barwne pledy na plecach – to wszystko stanowi o urokliwym kolorycie. Podróżni, którzy zaraz wsiądą do autobusu, zaopatrują się w prowizorycznym stoisku w napoje na drogę – butelki z wodą, kolorowe napoje gazowane. Można też wypić na miejscu „oranżadki” rozlewane do plastikowych kubeczków. Klimat naszego niegdysiejszego stanowiska z saturatorem. No może warunki higieniczne na odrobinę niższym poziomie.. 🙂
Jedziemy wzdłuż brzegów jeziora. Copacabana leży na dużym półwyspie wcinającym się głęboko w wodę i dzielącym prawie w tym miejscu Titicaca na dwie części. I właśnie z tym „dzieleniem” związana jest zabawna historia. Po trzech kwadransach zatrzymujemy się w małym miasteczku. Miejsce wygląda jak targowisko nad samym brzegiem jeziora. Pasażerowie leniwie wysiadają z autobusu – pewnie chwila postoju dla kierowcy. Nie chcę mi się wychodzić, Kamila idzie rozprostować nogi. Oprócz mnie w autobusie zostaje tylko jedna bardzo sędziwa Indianka. Kierowca zamyka drzwi i uruchamia silnik. Wykonuje kilka manewrów – pewnie chce zaparkować w cieniu, myślę. Ale nagle ku mojemu zaskoczeniu autobus wjeżdża na prom. „Prom” to za dużo powiedziane, wjeżdża na płaskodenną drewnianą łódź niewiele większą od autobusu. Wysoki pojazd nabiera całkiem niezłego przechyłu – to w jedną, to w drugą stronę. Płyniemy.. No tak.. przypomniałem sobie jeden z wpisów na Tripadvisor. Połączenie promowe skracające drogę w kierunku La Paz w miejscowości Tiquina – „pasażerowie muszą przepłynąć tę drogę łodziami, autobusy pokonują ten przesmyk na promie”. Kamila będzie musiała popłynąć 
łodzią – musi zadbać o siebie, skoro już doszło do rozdzielenia. Nie mogę nic już teraz zrobić będąc na środku jeziora. Jeśli Kamili nie uda się przeprawa – cóż, będę musiał wysiąść z bagażami i zaczekać na nią. Może Kamila opisze to w swojej części, jeśli nie – dopowiem to za nią. Sprawa bardziej się skomplikowała, bo Kamila akurat nie miała grosza, czy też centavo przy duszy. Nie mogła więc popłynąć łodzią, za którą trzeba dodatkowo zapłacić. Ubłagała więc kierowcę autobusu, żeby mogła ukradkiem – wbrew oficjalnemu zakazowi – płynąć na promie obok autobusu. Z powodu zakazu nie chciał jej też wpuścić do środka pojazdu. I tak płynęliśmy obok – ja myśląc, że Kamila płynie gdzieś łodzią, ona wiedząc, że jest bezpieczna, a jestem kilka metrów od niej w autobusie 🙂
Po godzinnej jeździe autobusem wzdłuż brzegów ostatecznie rozstajemy się z Titicaca. Krajobraz jest nadal suchy, niegościnny. Przyroda zdaje się dawać do zrozumienia, że nie warto zapuszczać się w te okolice. Wbrew temu, co jakiś czas na trasie mijamy biedne miasteczka. Osady bez chodników, z rozkopanym asfaltem, czy wręcz ulicami tylko z ubitej ziemi. Domy z dużej czerwonej cegły z prętami sterczącymi z ostatniej niedokończonej kondygnacji. Uliczne stragany, na których gospodynie mogą kupić mąkę 
wprost z worków, wielkie butle z olejem i inne podstawowe produkty. Po jakichś dwóch godzinach pasażerowie zaczynają wysiadać na kolejnych „przystankach”. Przejeżdżamy teraz przez mieścinę, która wygląda jeszcze gorzej, niż te mijane po drodze. Dopiero, kiedy po prawej stronie drogi pojawia się widok kotliny z panoramą olbrzymiego miasta, orientujemy się, że przejeżdżamy przez El Alto – najuboższą dzielnicę La Paz. Wrażenie jakie sprawia, jest wręcz przygnębiające – jakbyśmy chwilami znajdowali się za więziennymi murami..
Autobus ma zatrzymać się przy dworcu autobusowym – w miarę w centrum miasta. Mamy stamtąd opracowaną drogę do Plaza San Francisco. W jego okolicy znajduje się tzw. Mercado de Las Brujas (Targ czarownic), a w jego pobliżu okolica, w której podobno jest sporo hoteli i hosteli dla „plecakowców” – tam zamierzamy znaleźć lokum dla siebie. Autobus zatrzymuje się na końcowym przystanku. Budynek, przy którym stajemy, pasuje do „rysopisu” dworca autobusowego, ale szybko okazuje się, że to stacja kolejki linowej. Plan wziął w łeb – nie wiemy, gdzie jesteśmy, jak daleko stąd do Plaza San Francisco – musimy skorzystać z taksówki. Udaje się nią dojechać do placu – nawet nie było tak daleko. Zostawiam na nim Kamilę z plecakami, a sam wyruszam na poszukiwanie optymalnego lokum – w znośnej cenie, ze znośnymi warunkami. W kilku hotelach – ceny za wysokie, w jednym hostelu cena w porządku, to znowu pokój ciemna norka z niezmienioną pościelą. Dopiero po jakimś czasie trafiam do małego hoteliku przy uliczce prowadzącej schodkami pod górę. Za drzwiami patio oświetlone przez mleczny szklany sufit i trzy piętra schodów, galeryjek z wejściami do pokojów. Dogaduję cenę i wracam po Kamilę. Pokój jest duży, ale do luksusu mu daleko – nie ma okna, trochę zatęchłe powietrze, a sanitariat nam się co chwila zapycha. Dzięki sporym rozmiarom, lustru z finezyjnej oprawie i kanapie ze starodawnym obiciem uzyskuje przydomek „apartament Paderewskiego”. Dwie noce jakoś się tutaj przemęczymy 🙂
Tego dnia spacerujemy głównie w okolicach placu i Mercado de Las Brujas. Targ czarownic trochę rozczarowuje – zgrupowanie kilkunastu straganów pod 
niebieskim brezentem, głównie wzdłuż ulicy Santa Cruz. Przy każdym straganie stara Indianka. Na straganach zasuszone embriony lam, których używa się ponoć jako talizmanów na szczęście – np. wmurowując je w fundamenty nowobudowanego domu. Oprócz tego zioła, herbaty, szczapki drewna palo santo i tysiące innych „czarodziejskich” drobiazgów. Jako, że Mercado przyciąga turystów, to w jego okolicy zgromadziły się też sklepiki z pamiątkami, instrumentami muzycznymi, tekstyliami z wełny lam. Kamila ma stąd magnesik z laminowanego liścia koki z napisem Boliwia 🙂 Z ciekawostek – jak u nas prażone orzeszki, czy lody, tak w La Paz na każdym kroku można kupić chrupki kukurydziane, które sprzedawcy sprzedają wprost z wielkich worów lub zwykłych taczek. Za kilka Bolivianos można kupić sobie plastikową torbę pełną chrupek w różnym wydaniu – na słodko, na słono, na-jakoś-tam-jeszcze.. 🙂
Pisać.. nie pisać.. zastanawiam się. Ta awantura mogła się przydarzyć w dowolnym miejscu na Ziemi, może więc nie być interesująca, jeśli ktoś czyta ten post w poszukiwaniu informacji o Boliwii.. ale niech tam.. Jest noc.. ta pora.. w której człowiek przebudzony, nie wie, jak dawno zasnął – czy było to przed chwilą, czy też może już świta. Ten człowiek nie za bardzo nawet pamięta, gdzie jest.. gdzieś poza czasem i przestrzenią. W ten stan wdziera się uporczywe pukanie.. coś jakby ktoś po nocy uparł się, że będzie zamiatał zamaszyście podłogę, nie bacząc na to, że co chwila rąbnie z rozmachem szczotką o ścianę.. Na miły Bóg.. dlaczego on zamiata podłogę w środku nocy. Może uda się jakoś wrócić w sen puk.. puk.. Ciężko będzie puk.. puk.. Już na moment udaje się odpłynąć.. i znowu puk.. puk.. puk.. Wygląda to już jak zabawa w kotka i myszkę.. jakby złośliwie czekał, aż prawie uda się zasnąć i wtedy znowu puk.. puk.. puk.. Wściekłość zaczyna wzbierać we mnie.. „w kotka i myszkę.. ze mną..??” puk.. puk.. „Sprzątać w środku nocy.. na złość.. wprost nad moją głową..” puk.. puk.. „Do k… …!!!” Zrywam się z łóżka.. Kamila też nie śpi – „daj spokój”, mówi. Nie odzywam się tylko wciągam w pośpiechu 
spodnie – na bosaka, bez koszulki, w samych spodniach biegnę jak taran nabuzowany na pierwsze piętro. Wprost nad nami jest pokój, w którego w oknie wychodzącym na korytarz widać mdłe światło, słychać w nim cichutko grające radio. Tylko tu może się znajdować ten uporczywy „sprzątacz”. Bez namysłu walę do drzwi – już ja ci pokażę szczotką walenie w nocy środku. Nikt nie odpowiada – pukanie ustało. Nie wytracając impetu łapię za klamkę i pcham drzwi, w tym momencie czuję, że coś stawia mi słaby opór od środka. Rozjuszony oburącz pcham drzwi i wywalczam sobie większą szczelinę. I cóż w niej widzę? Wątły opór stawia mi od środka krępy nagi Indianin krzyczący teraz na widok rozjuszonego białego „que pasa!? que pasa!?” (co się dzieje!?). W łóżku po lewej stronie chichocząc zakrywa się kołdrą naga indiańska squaw. Zapominam na moment wszystkie języki świata – jedyny, w którym jestem w stanie dokonać pełnej ekspresji stanu mych emocji, to mój język ojczysty. Puszczam więc w kierunku Indianina niechlubną wiązkę przekleństw, w której daję mu do zrozumienia, że jak jeszcze raz puknie, to spotka go los straszny. Wyładowany wracam do pokoju. Ciężko było prawdopodobnie dokończyć dzieła bezszelestnie, ale już więcej tej nocy nie zakłócało nam spokoju „pukanie szczotką”.. 🙂
Po burzliwej nocy dzień zaczynamy poszukiwaniem produktów spożywczych – skończyły nam się zapasy żywności. Przy samym placu odkrywamy Mercado Lanza, zadaszoną wersję placu targowego, który na trzech poziomach mieści dziesiątki blaszanych „szczęk” – stoisk, w którym znajdziesz wszystko. A na pewno wszystko to, co nam podróżnikom potrzebne do życia: pieczywo, ser, pomidory, cebula, owoce etc.
Na pewno największą atrakcją tego dnia w La Paz jest wjazd kolejką górską łączącą dół kotliny z dzielnicą El Alto. Do stacji kolejki idziemy na piechotę – niełatwo spaceruje się po La Paz, prawie wszędzie jest pod górę 🙂 Docieramy do eleganckiego budynku stacji – tego, przy którym wysadził nas autobus z Copacabana. Kolejka nadziemna w La Paz to prestiżowy projekt, w który 
zaangażował się sam prezydent kraju Evo Morales. Podniebne metro, które ma rozwiązać problemy komunikacyjne miasta. Faktycznie, zamiast wjeżdżać w korkach ponad godzinę ulicami wspinającymi się po zboczach kotliny, można w parę minut wjechać czerwoną linią z samego jej dna do płaskowyżu El Alto, na którym znajduje się np. lotnisko. Kupujemy bilety i wsiadamy do czerwonego wagonika. Z naszego punktu widzenia – szkoda, że podróż trwa tak krótko. W dole miasto.. w pewnym momencie wzrok przyciąga regularna zabudowa, cały „kwadrat” wypełniony podłużnymi kilkukondygnacyjnymi budynkami z jednakowymi dachami. Przy dłuższej lustracji, okazuje się, że to cmentarz. Na kilku kondygnacjach równo stojących budynków zamiast okien i drzwi, wnęki z kwiatami, za którymi znajdują się zamurowane prawdopodobnie urny z prochami. Całe duże „osiedle” tych, co odeszli – Cementerio General.
Na samej górze znowu elegancka stacja, budowana z aż za dużym rozmachem. Widać, że to pokazowy projekt, który ma promować Boliwię, jako państwo rozwijające się i aspirujące do nowoczesności. Na górnym „pokładzie” budynku punkt widokowy, gdzie z wysokości 4150 m. n.p.m. można podziwiać olbrzymią panoramę miasta. W sumie to najlepsze chyba co La Paz ma do zaoferowania – widok ośnieżonych szczytów i miasto wypełniające prawie po brzegi kotlinę. Z daleka wygląda to wszystko całkiem urokliwie. Chociaż z drugiej strony, jak napisał kiedyś mój Kolega o fawelach w Rio de Janeiro.. wygląda to trochę, jak “ludzka pleśń pokrywająca piękny krajobraz”.. Tak – można w tym zobaczyć i jedno i drugie..
Po zjechaniu z powrotem do kotliny robimy rekonesans na dworcu autobusowym. Znaleźliśmy na mapie, gdzie znajduje się ów „dworzec autobusowy”, przy którym miano nas wysadzić w drodze z Copacabana. 
Faktycznie, jest niedaleko. Chcemy sprawdzić, jak wygląda sytuacja z biletami na trasie La Paz – Uyuni. Kiedy wrócimy za kilka dni z dżungli naszą kolejną destynacją będzie pustynia solna Salar Uyuni. Chcemy sprawdzić, czy można bez problemu kupić bilety na ten sam dzień, czy powinniśmy kupić je teraz z kilkudniowym wyprzedzeniem. Jest wielu przewoźników, na tablicach reklamowych trzeba szukać tras, na których jeżdżą. Po krótkim wywiadzie w kilku kasach mamy pewność, że zakup biletów na ten sam dzień nie stanowi problemu. Wrócimy tu zatem za kilka dni.
Kolejny nocleg – już bez żadnego „pukania szczotką”. Następnego ranka udajemy się taksówką do kolejki Teleferico. Wczoraj to wymyśliliśmy, kiedy podróż kolejką do El Alto zajęła nam kilka minut – zamiast wstawać dużo wcześniej, przepłacać taksówkę do El Alto, polecimy kolejką, a tam zrobimy krótki kurs taksówką. Wjeżdżamy.. Jeszcze w wagoniku pytamy współpasażerkę, ile może kosztować taksówka z El Alto na lotnisko. Elegancka starsza pani – okazuje się, że ona również jedzie na lotnisko – sama proponuje nam podzielenie się kosztami. Bierzemy wspólną taksówkę i wszyscy za 30 Bolivianos dostajemy się na lotnisko.
Na lotnisku czeka nas trochę emocji – nasz samolot spóźnia się. Kilka lotów, które najpierw są wyświetlone w naszym gate, jako następne po naszym – odprawiają się kolejno, a my czekamy.. Kilkanaście osób, które wyraźnie również czeka na lot do Rurrenabaque, jest coraz bardziej zniecierpliwionych. Godzinne opóźnienie to nie jest to najgorsze, co potrafi się przydarzyć linii Amaszonas. Na szczęście w końcu nad gate’m wyświetla się nasz kierunek i pracownik odprawy sprawdza nam karty pokładowe, a potem prowadzi nas na piechotę przez płytę lotniska do 18 osobowego Fairchild’a Metro 23..
(Tu następuje niestandardowy przeskok w czasie – nasze przygody w dżungli zostaną opisane w następnym odcinku)
* * *
Wracamy do La Paz z dżungli – na to samo lotnisko, z którego wylecieliśmy pięć dni temu. Razem z zaprzyjaźnionymi Anglikami spotkanymi w Madidi Jungle Lodge bierzemy taksówkę z lotniska do centrum. Jedziemy oglądając nocną odsłonę La Paz. Mimo wieczornej pory korki na Autopista La Paz – El Alto. Po
tygodniu spędzonym wśród nieskończonej zieleni, ludzkie mrowisko wydaje się tym bardziej czymś nienaturalnym – przytłaczjącym i ponurym. Dlaczego ludzie chcą tak żyć jeden-na-drugim tłocząc się, jak mrówki w mrowisku. Żegnamy się z Anglikami – zazdrościmy im tego, że od kilku miesięcy znajdują się w podróży po Ameryce Południowej, a przed nimi jeszcze wielomiesięczna trasa po Australii i Nowej Zelandii. Wysiadają jeszcze przed placem San Francisco, my ponownie chcemy zanocować w jego okolicy. Na pewno nie tam, gdzie „pukają” nocami. Tym razem wybieramy hotelik, który za pierwszym razem był trochę „za drogi” – na jedną noc możemy trochę odpuścić z formuły low-budget.
Następny dzień możemy cały poświęcić na spacerowanie po La Paz. Rano odwiedzamy betonowo-blaszany bazar Mercado Lanza i zaopatrujemy się w produkty na śniadanie. Po śniadaniu ruszamy znaleźć pocztę. To jedna z naszych ulubionych misji – znaleźć w Dalekim Świecie pocztę i wysłać pocztówki do przyjaciół w Polsce i nie tylko.. 🙂 Kupujemy kartki, znaczki i 
idziemy dalej na spacer, znaleźć dogodne miejsce do ich wypełnienia. Pod siedzibą Ministerstwa Pracy pokojowa demonstracja. Setki mężczyzn i kobiet z różnych okręgów Boliwii koczują pod budynkiem na okalających go chodnikach. Ludzie siedzą na ziemi, kobiety wydają jedzenie z garnków – prawdziwe „obozowisko”. Idziemy dalej, aż trafiamy na urokliwy Plaza Murillo. Tu możemy usiąść spokojnie wypełnić kartki pocztowe, ale też poprzyglądać się ludziom. Plac pełen jest gołębi, wśród których biegają beztroskie dzieci. Obok nas na sąsiedniej ławce zabawna scenka. Ławeczkę zasiedla czterech dostojnych staruszków, którzy najpierw prowadzą niezbyt ożywioną dysputę, po czy kolejno zapadają w drzemkę, żeby znowu za pół godzinki obudzić się i jakby nigdy nic, powrócić do przerwanej rozmowy.. wesołe jest życie staruszka.. 🙂
Spacerując dalej trafiamy na jedyną zabytkową uliczkę z czasów kolonialnych – Calle Jaen. Aż dziwne, że w całym La Paz zachowała się tylko ta jedna krótka i wąska uliczka.. Skoro już tu jesteśmy, siadamy, żeby napić się kawy w jednej z kawiarenek. Potem wracamy już w kierunku poczty, gdzie ostatecznie wypełniamy naszą misję oddając kartki pani w okienku. Tutaj łapie nas 
popołudniowy deszcz. Nie możemy go nawet przeczekać, bo pora już żeby powoli wrócić po nasze plecaki zostawione w hotelu i udać się na dworzec autobusowy. Kiedy przechodzimy przez plac San Francisco robi nam się żal, że tyle razy przechodziliśmy obok kościoła Św. Franciszka i ani razu do niego nie weszliśmy. Wchodzimy więc chociaż na chwilę – pożegnać się z nim i z La Paz..
A teraz w drogę.. na dworzec, znaleźć nocny autobus do Uyuni. Zmieniamy dekorację – jedziemy na kamienistą pustynię, gdzie temperatury spadają poniżej zera, a nad kolorowymi lagunami żerują różowe flamingi.. 🙂
Kamila:
(w przygotowaniu)
autobusu do Boliwii szukamy dla złożonej niemocą pokoju i łózka, a może nawet pomocy lekarskiej. Na dworcu w Puno sytuacja wiele się nie poprawia. Przybywamy o świcie i mamy około dwóch godzin na to, żeby podjąć decyzję – jedziemy dalej, czy zostajemy. Przychodzi nam koczować w niezbyt komfortowych warunkach na drewnianych, twardych siedzeniach – dopada nas zmęczenie i poranny chłód. Cały czas krąży wokół mnie naganiaczka, która koniecznie chce sprzedać mi „ostatnie bilety” do Copacabana (miasteczko nad jeziorem Titicaca po boliwijskiej stronie). Zalewaną wrzątkiem z termosu rumiankową herbatą kupowaną w dworcowym kiosku staram się ratować moją Kamilę. Przez przeszkloną ścianę na końcu korytarza widać w perspektywie jezioro i wschód słońca nad nim.. 
Nasze bagaże przejeżdżają w autobusie, a my musimy przejść granicę na piechotę. Najpierw eleganckie imigracion po peruwiańskiej stronie, potem pas „ziemi niczyjej”, na którym kobieta pod parasolem przy drewnianym kontuarze pełni rolę kantoru „money exchange – dolar, euros, soles, bolivianos”. Potem stajemy wszyscy w kolejce do boliwijskiego urzędu w parterowym skromnym budyneczku. Kolejka przesuwa się niezwykle wolno. Jak się okazuje – nastąpiła awaria systemu informatycznego i urzędnicy przepisują część danych ręcznie na kartkach i dodatkowo wymagają ksero paszportu. Wszyscy kolejno odchodzą od okienka, żeby zrobić odbitkę w sąsiednim sklepiku. My na szczęście zapobiegliwie mamy ze sobą kilka kopii przywiezionych z Polski. W naszej kolejce głównie młodzi ludzie z Europy. Ku mojemu zdziwieniu, kilkoro stojących w niej Anglików wita się z przewodniczką – Boliwijką, która przyjechała po nich na granicę aż z La Paz. Zdziwiony o tyle, że chłopaki niby podróżują z plecakami, robią za obieżyświatów, a jednak uznali, że potrzebują lokalnego wsparcia, żeby zmierzyć się z Boliwią.. 🙂 W końcu i my dostajemy upragniony stempel w paszporcie, kłaniamy się czerwono-żółto-zielonej fladze i wracamy do autobusu 🙂 Wjeżdżamy do Boliwii..
drewnianymi wiatami, które teraz w ciągu tygodnia stoją puste. Parę ulic na krzyż, w tym ta główna prowadząca od Bazyliki Matki Boskiej Gromnicznej (La Basílica de la Virgen de la Candelaria), aż do przystani w zatoce. W Bazylice słynna figura Matki Boskiej, do której pielgrzymują katolicy nie tylko z Boliwii. Nad miasteczkiem góruje wysokie wzgórze Cerro El Calvario (Góra Kalwaria). Miejscowośc od strony zatoki wygląda urokliwie – kilkupiętrowe domki pomalowane na jaskrawe kolory i drewniane pomosty na ukośnych palach, wybiegające daleko w wodę.
musimy szukać nowego hotelu. Na wyższym piętrze mamy nawet ładniejszy widok na jezioro. Kołysze się na nim mnóstwo jednakowych łodzi motorowych. Jutro wszystkie one rozwiozą zainteresowanych na pobliskie wyspy Isla del Sol, Isla de la Luna oraz po sąsiednich miasteczkach nad brzegiem jeziora. My też popłyniemy na Wyspę Słońca, żeby zostać tam przynajmniej jedną noc. Dzisiaj poświęcamy popołudnie i wieczór Copacabanie. Obowiązkowo Bazylika.. Figury nie udaje się zobaczyć – jest odsłaniana widać na specjalne okazje – ale za to pod samym kościołem tutejszy folklor. Grupa kobiet w zwykłych, codziennych strojach, które dla nas wyglądają jednak bardzo malowniczo. Właśnie dlatego nie chciałem znowu oglądać Titicaca od peruwiańskiej strony. Po pierwsze – po prostu, bo już tam byłem, a po drugie zapamiętałem „wersję dla turystów” rejsu na pływające wyspy Uros – z Indiankami ubranymi w stroje na pokaz, łodziami z trzciny, które okazały się być zrobione w środku z pustych plastikowych butelek po napojach.. No cóż, jest popyt – jest podaż.. Turyści chcą oglądać folklor – więc go dostają, w wersji przygotowanej na sprzedaż.. Na szczęście tutejsze panie pod kościołem nie mają nic wspólnego z tamtym „folklorem”. Wieczorny spacer po miejscowym targu to dla nas atrakcja. Zaopatrujemy się w najprostsze artykuły spożywcze, żeby przy pomocy mojego „scyzoryka MacGyvera” móc spreparować śniadanie, czy kolację. Na tym pierwszym w Boliwii targowisku odkrywamy np. pyszny ser – chyba z owczego mleka – słony, wyrazisty. Będziemy potem szukać go przy każdej okazji. W sklepie „ze wszystkim” udaje mi się też kupić klej, jak nasza „kropelka” – zresztą tutaj też nazywa się „Gotita” (hiszp. – kropelka). Moje buty są uratowane.. 🙂
„kapitanem” jednej z łodzi. Jesteśmy jedynymi białymi na jego łajbie. Okazuje się, że miejscowa ludność też potrzebuje wodnego transportu. Płyniemy na Isla del Sol razem z kilkorgiem miejscowych. Zaczniemy eksplorację wyspy od północnej strony, gdzie są podobno niewielkie ruiny Chincana, a potem przejdziemy ścieżką Inków na południowy jej kraniec. Jeśli wyspa nas oczaruje – zostaniemy na niej; jeśli nie – a zdążymy jeszcze na powrotną łódź – wrócimy do Copacabana. Przybijamy do małej przystani – comunidad Challapampa. Kilkanaście łodzi, które przypłynęły już wcześniej stoi zacumowanych przy pomostach, na brzegu spora grupka obieżyświatów. Wszyscy obierają ten sam kierunek, ale szybko peleton rozciąga się – zależnie od posiadanej przez „zawodników” kondycji. W sklepiku zaopatrujemy się w spory zapas wody, żeby nie zabrakło nam jej w trakcie marszu przez całą wyspę. Wychodząc z osady idziemy brzegiem jeziora, Plaża, która wygląda prawie jak nadmorska, o dziwo, jest sprzątana przez miejscowe kobiety. To „sprzątanie” to być może pozyskiwanie czegoś cennego z jeziora, jedne kobiety kursują z taczkami, inne „zamiatają” coś nad samym brzegiem. Turystów żegna „pasący się” nad brzegiem jeziora, biegający swobodnie prosiak.
wydeptaną ścieżką. Wokół sucha, spieczona ziemia, chociaż jesteśmy na środku wielkiej po horyzont wody. Niebo praktycznie bez chmur, czasem tylko zostaje przegoniona po nim jakaś pierzasta formacja. Na tych 4 000 m. n.p.m. przedziwna sytuacja – z jednej strony zimny, porywisty wiatr, który przeszywa chwilami chłodem „do kości”, a z drugiej słońce operuje z taką intensywnością, że piecze w skórę, jeśli tylko na moment wiatr przestaje ją chłodzić. Z tego powodu trzeba ciągle zdejmować, zakładać polar. Zimno.. gorąco.. Chociaż potem polar zaczyna być potrzebny już z obu tych powodów – żeby osłaniać i przed zimnym wiatrem i przed niewidzialnym ultrafioletem. Na początku mijamy jeszcze przy ścieżce jakieś domostwa. Wygląda, jakby tutaj nigdy nie padało. Cegły z gliny, z których zrobione są domy wyglądają na tylko suszone, a nie wypalane. Kiedy oddalamy się jeszcze bardziej od osady, w krajobrazie – jeśli nie naga ziemia – królują już tylko suche krzaki, kaktusy i wyschnięte agawy. Potem już tylko skały.. sucha ziemia i ścieżka, która wiedzie nas w nieznane.. Wrażenie nieskrępowanej przestrzeni. Jesteśmy na środku płaskiej tafli, wyniesieni w górę przez wyrastającą z wody skałę.. Wszystko to na wysokości 4 km ponad poziom oceanów. Na 
bezchmurnym teraz niebie Kamila dostrzega wokół słońca zjawisko optyczne zwane halo (gr. hálos – tarcza słoneczna) – duży świetlisty pierścień wokół słońca, efekt załamania promieni słonecznych na krawędziach kryształków lodu w górnych warstwach atmosfery. Od pewnego momentu Wyspie Słońca towarzyszy przy zachodnim brzegu podłużna, samotna wyspa-skała: Isla Jochihuata. Wygląda jak przechylony lotniskowiec, który trafiony torpedą osiadł na dnie zatoki. 
na południe. Wyłożyli ją płaskimi, dużymi kamieniami lub wysypali mniejszymi. Dajemy się tej drodze prowadzić i co chwila zwodzić. Za każdym kolejnym wzniesieniem, kiedy wydaje się, że może teraz trasa będzie prowadziła już tylko w dół, pojawia się kolejny odcinek pnący się jeszcze bardziej w górę.. 🙂 Parę razy mijamy charakterystyczne okrągłe „chatki” zrobione z kamieni ze strzechą z wikliny. Nie wiem, jaką pełniły/pełnią rolę. Kiedy dochodzimy do południowej części wyspy – comunidad Yumani – właśnie zaczyna się ściemniać. Na pewno już dzisiaj nie odpłyniemy, zresztą wyspa urzekła nas i wcale nie zamierzamy jej jeszcze opuszczać. Zaczynam rozglądać się za noclegiem. Być może trzeba będzie zejść w kierunku przystani, a może znajdziemy coś tutaj na górze. Okazuje się, że nie ma z tym problemu – pierwszy z hosteli, krótkie negocjacje cenowe i mamy swój pokój ze „zraszaczem” z ciepłą wodą i nastrojowymi trapezowatymi oknami wychodzącymi na jezioro. Z naszego pięterka niesamowity widok na zachodzące już teraz słońce. Wygląda, jakby ten spektakl był przeznaczony tylko dla nas – dokładnie na wprost naszej werandy. Kamila fotografuje kolejne stadia tego kolorowego misterium na niebie.. Barwy się zmieniają.. ciemnoniebieski, fioletowy, różowy.. aż w końcu zostaje pas pomarańczowego pęknięcia między czernią chmur i czernią jeziora..
znajdują się ruiny Palacio Pilkocaina. Kolejna nieduża struktura z ułożonych bez zaprawy kamieni. Z góry od strony ścieżki, którą nadchodzimy, zupełnie nie robi wrażenia – jej sklepienie zarośnięte jest trawą. Z bliska jednak zyskuje. Kamienne ściany, trochę zakamarków, parę komnat z zachowanym sufitem i te charakterystyczne trapezowate otwory drzwiowe. Miejsce w sam raz dla Indiana Jones.. 🙂
odwiedzającym wyspę. Zanim przybędą łodzie widzimy, jak dziesiątkom zwierzaków pozwala się pić wodę z jeziora. Po czym, kiedy łodzie przypływają, wysiądą już z nich turyści, zaczyna się wynoszenie wszystkich dóbr, które przywieziono z miasta: worków z mąką, butli z olejem, zgrzewek z napojami etc. Wszystko to ludzie przenoszą najpierw na swoich plecach, potem ładują na osiołki i te dalej wiozą cały towar pod górę. Nie dziwi już, że wszystko na wyspie jest droższe, niż gdzie indziej..
Boliwijczycy, podejrzewam, że głównie z La Paz. Nadbrzeżne drewniane wiaty okazują się jadłodajniami, ożywa kilka knajpek, okazuje się, że jest nawet dyskoteka. W weekend miasteczko bardziej zaczyna przypominać nadmorski kurort. Na szczęście my już stąd jutro wyjeżdżamy na spotkanie nieznanego – niech Boliwijczycy zostaną i cieszą się swoją fiestą.. A na niebie znowu barwny pokaz – zakotwiczone na nim chmury, zupełnie jak poniżej statki na jeziorze. Ktoś znowu podświetlił obłoki na pomarańczowo od dołu i przygląda się pewnie temu z zadowoleniem zza widnokręgu.. Czy tutaj niebo zawsze musi wyglądać tak bajkowo..?
„Święta Dolina Inków w jeden dzień” – z autokarem i z przewodnikiem. Owszem – organizując sami, najpierw szukając, a potem czekając na lokalny transport, zobaczymy mniej. Jednak sprawdzone organoleptycznie przez lata – nic nie daje mi takiej satysfakcji, jak samodzielne zorganizowanie wszystkiego. Zbudowanie misternego planu ze skrawków informacji dostępnych w przewodnikach i Internecie: „colectivo z Cuzco do Pisac znajdziesz na ulicy Puputi.. przejazd z Pisac do Urubamba zajmie Ci godzinę.. Ruiny w Ollantaytambo zamykają o 17:00..” Przeprowadzenie „studium wykonalności”, a potem zrealizowanie planu – to kręci najbardziej. Żywioł – żywiołem, ale „kierownik wyprawy” musi o wszystko zadbać i jeszcze dynamicznie reagować, kiedy plan zaczyna się sypać. Mógłbym się tym zajmować zawodowo – tymczasem robię „dla życia” coś zupełnie innego – co prawda organizując, ale jednak zupełnie inne aspekty życia, niż podróżowanie 😉 Po trzecie – zwieńczeniem tego wypadu będzie zdobycie Machu Picchu. Jestem ciekaw wrażeń Kamili. Ja już byłem, widziałem, mam to w migawce swojej pamięci.. ale dla niej to będzie pierwsze spotkanie z – jak ją niektórzy nazywają – jedną z „czakr świata”. Właśnie z powodu Machu Picchu nasza droga do Boliwii jest trochę okrężna – lecieć z Polski kilkanaście godzin do Ameryki Południowej, być tak blisko (Boliwia) i nie zobaczyć Machu Picchu – byłoby szkoda..
Pisac – Ollantaytambo, mikrobusy nie kursują tutaj na takie odległości. Ale przesiadając się w Urubamba możemy przejechać Świętą Dolinę i dojechać nią aż do Ollantaytambo, gdzie również czekają na nas spektakularne ruiny. Nie wystarczy nam czasu na zwiedzanie pomniejszych las ruinas w Q’enko, Puca Pucara, Tambomachay, Chinchero, Moray – ale za to wszystko zorganizujemy sami. Coś za coś.. Zanocujemy w hostelu w Ollantaytambo i rano o świcie pociągiem ruszymy w kierunku Machu Picchu.
dobrze wróży – nie powinniśmy długo czekać na odjazd. Colectivo kursują bez rozkładu. Pojazd zapełnia się – jedziemy; nie ma pasażerów – czekamy. Od razu błogosławię w myślach fakt, że jesteśmy bez naszych plecaków. Ja siedzę połową swoich czterech liter – półtora miejsca obok mnie zajmuje zwalisty Indianin wagi grubo ponad 100 kg. Kamila siedzi na rozkładanym siedzeniu w przejściu. W samochodzie nie byłoby miejsca na nasze plecaki – pewnie zostałyby przytroczone na dachu. Ruszamy – przed nami jakieś 50 minut górską drogą.
handel – warzywa, owoce, tekstylia z wełny lam. We wtorek możemy raczej kupić tutaj pamiątkowe wersje instrumentów, szachów, makatek i innego rękodzieła przygotowanego z myślą o turystach. Atrakcją dla nas jest za to Indianka mająca w wielkim kotle kolby gotowanej kukurydzy o olbrzymich ziarnach, którą podaje z kawałkiem queso (hiszp. – ser). Wielkim rozczarowaniem zaś jest kompletny brak konkurencyjnego transportu. Na placu nie ma żadnej taksówki, mało tego – na pytanie o transport do ruin, Indianka od kukurydzy pokazuje nam ręką uliczkę, z której przyszliśmy i pyta, czy nie widzieliśmy tam firmy, której taksówkarze wożą do ruin. A i owszem.. widzieliśmy 🙁 Wracamy więc do monopolisty, nasza pozycja negocjacyjna jest słaba, wręcz żadna. Za 25 soli jedziemy do ruin górnych. Potem zobaczymy.. może na parkingu przy ruinach dolnych będzie większa konkurencja. Nie umawiamy się więc na powrót..
prawie pewni, że za długo nią idziemy. Cały czas nie ma dolnego postoju. Po kolejnym kwadransie w strugach deszczu mamy pewność, że został on gdzieś z boku, a my na piechotę idziemy w dół do miasteczka. W którymś momencie ścieżka prowadzi nas nawet przez zabytkowe terasy.. Pamiętam, że przemknęło mi przez myśl, że brakuje tu tylko muzyki andyjskiej dla lepszego wrażenia. I za jakiś czas.. proszę.. materializacja. Na drodze poniżej nas, przy mostku nad strumieniem, stoi samotny Indianin. Kiedy widzi dwie zafoliowane i zakapturzone postaci na ścieżce powyżej, zaczyna grać na flecie. Ha, ha.. więc to jego tutaj brakowało.. 🙂 Kiedy podchodzimy do niego, proponuje nam swoje rysunki. Niestety, w tym deszczu nie kupujemy nic od niego. Za to upewniamy się dzięki niemu, że ta droga prowadzi do miasteczka. Schodzimy dalej.. Za jakiś czas i on – widać zniechęcony deszczem i brakiem klientów – mija nas z uśmiechem, schodząc po śliskich kamieniach dwa razy szybciej, niż my. Zaoszczędziliśmy 25 soli, ale za to do miasteczka docieramy przemoczeni od butów do kolan. Docieramy na ten sam rynek, z którego rozpoczęliśmy podróż. Ponownie ratujemy Kamilę dwoma gotowanymi kukurydzami z serem. Nie ma czasu na prawdziwy posiłek. Trzeba znaleźć miejsce, skąd ruszają mikrobusy do Urubamby. Sprzedawczyni pokazuje nam drogę. Znowu ta sama uliczka, na którą przyjechaliśmy z Cuzco, tyle że kilkadziesiąt metrów powyżej – w kierunku wylotu na drogę do Urubamby. Na ulicy czeka już parę osób. Z jednej strony dobrze, bo to znaczy, że mikrobusy kursują, ale z drugiej, biorąc pod uwagę mikre rozmiary pojazdów, dodatkowe osoby stanowią konkurencję dla nas. Teraz czekamy już w strugach ulewy, nie deszczu. Ciężko się konsumuje kukurydze pod osłoną foliowego ponczo.. Po kilkunastu minutach przyjeżdża mikrobus. Na szczęście kilka osób wysiada, kilka wsiada – ociekając wodą, jako ostatni wpychamy się do busa.
jakbyśmy na tych 3 tysiącach podróżowali wewnątrz chmury. Z lewej strony mamy dolinę Urubamby, a z prawej zbocza gór. Większość pasażerów podróżuje na krótsze dystanse – do Urubamby dojeżdżamy już tylko we dwójkę. Kierowca pokazuje nam, gdzie powinniśmy się cofnąć, żeby złapać colectivo do Ollantaytambo. Mamy niesłychane szczęście, bo przestaje padać. W Urubamba jest „terminal” z prawdziwego zdarzenia – budka z biletami i snack’ami oraz kawałek parkingu, na którym stoi kilka mikrobusów. Pakujemy się do właściwego i ten prawie natychmiast rusza. Niestety marsz po śliskich kamieniach z ruin Pisac do miasteczka uszczuplił w znacznym stopniu czas, który nam pozostał. Do Ollantaytambo mamy jechać jakieś 30 min, a jest już 15:30. Zostanie nam niecała godzina na zwiedzanie ruin. Tym razem ciekawsze, niż obserwowanie widoków za oknem, jest dyskretne „podglądanie” współtowarzyszy podróży w busie.. Przypadło mi miejsce na półce za kierowcą – siedzę przodem do wszystkich pasażerów.. Wszyscy to miejscowi indigenas – dzieci wracające ze szkoły, dorośli z pracy, staruszkowie jadący do miasteczka może w odwiedziny do wnuków.. etc.
to jest kluczowe. Wytarcie mokrych stóp i założenie suchych skarpet rozładowuje napięcie. Idziemy w kierunku stanowiska archeologicznego. Ollantaytambo ma do zaoferowania dwa niezwykłe widoki. Pierwszy – stań na ryneczku i spójrz w stronę ruin. Wyglądają jak olbrzymie schody Bogów na zboczu góry.. Forteca wzniesiona w połowie XV w. przez Inkę Pachacuti’ego. W 1536 roku była świadkiem zwycięskiej bitwy, która chociaż na trochę powstrzymała pochód konkwistadorów. Drugi – kiedy będziesz wspinał się po tych gigantycznych schodach, spójrz za siebie. Zobaczysz niezwykły widok doliny, która przesłaniana jest to z jednej, to z drugiej strony „kotarami” z gór. Aby widok ten był jeszcze bardziej spektakularny, dopełnia go rozłożone u stóp ruin miasteczko. Na szczycie fortyfikacji znajduje się niedokończona Świątynia Słońca, której najbardziej znanym fragmentem jest Ściana Sześciu Monolitów – gigantyczne prostokątne i trapezowate wypolerowane ściany połączone wąskimi wstawkami – jakby fugami – również z granitu. Gdyby świątynia została ukończona, być może byłaby najbardziej niezwykłą pozostałością po całej La cultura Inca..
wracając busem z Ollantaytambo do Cuzco za jedyne 10 soli. Na stacji w biurze Inca Rail wymieniamy vouchery, które kupiliśmy przez Internet, na bilety na jutro, odjazd tuż po 6:00. Tuk-tukiem jedziemy ze stacji do hostelu. Po trosze dlatego, że jesteśmy już zmęczeni po całym dniu, a trochę, żeby uniknąć szukania po ciemku miejsca naszego noclegu. Na nazwę hostelu oczywiście kierowca mówi, że wie gdzie to jest.. ale po drodze pyta zaprzyjaźnionych kierowców innych tuk-tuków o hostel Las Portadas 🙂
przystawiania schodków do wysokiego wejścia do pociągu, ktoś inny od sprawdzania, czy znajdujesz się na imiennej liście.. etc. Za takie pieniądze, faktycznie, na jednego turystę mógłby przypadać nawet jeden pracownik obsługi.
Gdyby przenieść je na skraj jakiegoś miasteczka, w płaskim krajobrazie, okazałoby się, że nie potrafią niczym zaimponować – ot kilkanaście odrestaurowanych „kamiennych chałupek” bez strzechy. Cały swój spektakularny rozmach zawdzięczają otaczającej je przyrodzie. Rozłożone na płaskim szczycie góry, częściowo na opadającym zboczu, u stóp wyższej od Machu Picchu strzelistej skały Wayna Picchu. Obie oplecione paręset metrów poniżej wstęgą zakola Urubamby. Po drugiej stronie rzeki rozpościera się rozwinięty wachlarzowato wysoki górski masyw. Góry inne od naszych – nie gołe turnie, ale masyw porośnięty ciemno-zielonym barankiem. Zależnie od pogody, pory roku, pory dnia.. wachlarz gór w pełnym słońcu lub szczyty dotykające od dołu chmur.. same zaś ruiny na tle soczysto zielonej trawy, idealnie przystrzyżonej – głównie za sprawą pasących się tutaj kilku lam 🙂 Machu Picchu – któż nie zna tego widoku. Rozpoznawalny – powielany w filmach, czasopismach, w Internecie. Każdy chyba marzy o postawieniu tutaj swej stopy.. Nam się udaje. Zabieramy ze sobą tę migawkę.
morze brązowej dachówki i ślizgające się po otaczających kotlinę górach pierwsze promienie słońca – magic hour.. Cuzco – takie je zapamiętałem i takim je znajduję po raz drugi. Tym razem może nie mamy tak spektakularnych widoków z okna – mieszkamy w starej kamienicy przy wąskiej uliczce, ale za to jesteśmy w sąsiedztwie głównego placu. Grube ściany, drewniane bale w stropie, skrzypiące schody. Ciekawe, jakie czasy pamiętają te zacne mury. Nawet jeśli nie mamy takich widoków z własnego okna, to owo spektakularne morze brązowej dachówki zawsze można podziwiać na głównym placu. Z dwóch tylko stron widok przesłaniają nieco Catedral del Cuzco i kościół La Compania de Jesus. Okolice Plaza de Armas nic a nic się nie zmieniły: pięknie utrzymany skwer, ławeczki, arkady z podcieniami i mnogość sklepów z pamiątkami. Jedyną chyba nowością są Indianki oferujące wokół całego placu masaże lecznicze.. nie pytam na jakie dolegliwości 🙂
pocztowych i wysłanie ich do kraju 🙂 Na pewno musimy też dbać przez cały dzień o odpowiedni poziom coca we krwi – to postanowienie po pierwszej ciężkiej nocy w Cuzco. Wizyta na bazarze San Pedro pozwala nam zaopatrzyć się w zapas liści na całe trzy tygodnie, a w porze obiadowej w tutejszych garkuchniach za grosik pozwala zaspokoić głód. Na bazarze San Pedro w budce z miejscowymi medykamentami kupuję też moją ulubioną esencję – Agua de Kananga. Zapach znany nam z ceremonii Kambo..
zostaliśmy bez biletów, ale za to z pobraną całą kwotą z konta – wcale niemałą, z racji monopolu Amaszonas na tej trasie.. 🙂 Żeby nie tworzyć zupełnie niezdrowej atmosfery wokół rzeczonej linii, muszę przyznać, że inne bilety: Uyuni – Santa Cruz udało nam się kupić na ich stronie bez problemu. Dopiero po nieudanej transakcji zacząłem śledzić wpisy na temat przewoźnika. Okazuje się, że fora pełne są postów niezadowolonych pasażerów o tym, jak odwoływano loty, kazano płacić po raz drugi za przelot, jeśli nie mieli przy sobie karty, którą dokonali płatności oraz nie odpowiadano na reklamacje.. etc. Odwoływanie lotów było ponoć praktycznie chlebem powszednim właśnie na trasie La Paz – Rurrenabaque. Szczytem była relacja Anglików, którzy dotarli na lotnisko, dowiedzieli się, że ich lot będzie opóźniony o co najmniej sześć godzin. Kiedy po pięciu wrócili na lotnisko, okazało się, że ich samolot odleciał już wcześniej – kompletna wolna amerykanka. Nie chcąc ryzykować kolejnego zakupu przez Internet na tej trasie, postanowiliśmy kupić bilety w przedstawicielstwie Amaszonas w Peru – właśnie w Cuzco. Rzeczone „przedstawicielstwo” okazuje się małym biurem podróży, które sprzedaje bilety różnych linii – ale jest, istnieje i za gotówkę jest nam w stanie sprzedać upragnione bilety do dżungli. Później po powrocie do kraju pozostało nam już tylko dochodzenie kwoty niesłusznie pobranej z rachunku. Na szczęście zakupy kartami są ubezpieczone i organizacja VISA uznała naszą reklamację – chwała jej za to.. 😉 
obwodzie ok. 300 metrów. Obejmowała kilka świątyń oraz główny dziedziniec pokryty złotymi płytami. Stało tu też ponoć dziesięć złotych tronów, na których spoczywały mumie kolejnych królów inkaskich. Po zdobyciu Cuzco przez hiszpańskich konkwistadorów, Qorikancha została splądrowana, a zrabowane złoto wywiezione do Hiszpanii. Jeśli tylko Hiszpanom udawało się coś zburzyć w Nowym Świecie, czynili to z pasją – starali się zniszczyć wszelkie przejawy indiańskiej kultury. Szczęśliwie kompleks – z racji swoich olbrzymich rozmiarów – był praktycznie niemożliwy do zburzenia z pomocą środków, którymi dysponowali najeźdźcy. „Obudowując go” nowymi zabudowaniami starano się go „zasłonić” i przekształcić w klasztor Dominikanów. Dzięki temu możemy dzisiaj oglądać ten swoisty mix – kolonialne krużganki wokół wewnętrznego dziedzińca wzniesione na inkaskich murach. Mury wykonane z taką precyzją, że myślę, że nawet dzisiaj przy diamentowych narzędziach do cięcia, trudno byłoby uzyskać taki poziom dopasowania granitowych bloków. Bloki łączone bez zaprawy – ze szczelinami, w które trudno byłoby wsunąć szpilkę – tworzą mur, w którym pozostawiono charakterystyczne trapezowate otwory okienne. Kiedy się ogląda te konstrukcje, nie dziwi wcale, że bywają ilustracją w materiałach – filmowych, publikacjach – w których nawiązuje się do rzekomych kontaktów minionych cywilizacji z Kosmitami.. 🙂
profesji. Trasa z miasta w kierunku ruin Sacsayhuaman wspina się serpentyną po zboczu, ale jest uliczka w mieście, która pozwala skrócić drogę i dołączyć do serpentyny już w pobliżu ruin. Pewnie przesadzam, ale na moje oko uliczka jest nachylona pod kątem 45 stopni i dodatkowo jest wybrukowana kocimi łbami 🙂 Gdyby nie mżawka i gdyby nie to, że ktoś z prawej miał pierwszeństwo, nasz mistrz kierownicy podjechałby pod tę stromiznę. Niestety pech – na moment zatrzymujemy się, żeby przepuścić pojazd z prawej. Koła zaczynają się ślizgać przy próbie ruszenia. Zamiast do przodu, zaczynamy się zsuwać. Jeszcze jedna.. druga.. rozpaczliwa próba złapania przyczepności i kierowca musi dać za wygraną. Niepyszny jedzie z powrotem w dół. Myślał, że zostanie mu w kieszeni większość z wynegocjowanych ośmiu soli. Tymczasem musi jednak spalić trochę paliwa jadąc długą serpentyną aż do samych ruin.
również, jak bloki o takich rozmiarach i masie były dopasowywane. O ile można jeszcze imaginować sobie, że nadrabia się brak zaawansowanego sprzętu wytrwałością – wszak można prymitywnymi narzędziami szlifować dwa kamienie przez parę lat.. 🙂 o tyle trudno wyobrazić sobie, jak można przymierzyć te głazy do siebie, czy są już dostatecznie dopasowane (przypomnijmy: „nie wciśnie się nawet szpilki..”), jeśli oba mają ponad sto ton.. Increible!
z nowym. Z jednej strony starsze Indianki w charakterystycznych kapeluszach z dwoma cienkimi warkoczami związanymi na plecach, z drugiej nowocześnie ubrane młode dziewczyny. Chusty w kolorach prawie łowickich używane do noszenia dzieci na plecach, nieobecność wózków dziecięcych na ulicach – kto by pchał je tak pod górę i spuszczał z góry co chwila. Stare kamienice z hiszpańskimi rzeźbionymi drewnianymi balkonami i nowoczesne terenowe samochody.. 
której spotykamy się z Przyjaciółmi, parą mieszkającą w Anglii – Dorotą i John’em. Chwała im za to, że chce im się przejechać dokładnie przez cały Londyn, żeby posiedzieć z nami 2-3 godziny i jeszcze nas ugościć w lotniskowej restauracji. Dzięki nim przymusowe spowolnienie zostaje zamienione w miłą pogawędkę, podczas której żartem dnia staje się tekst „nothing is booked” – to od tego, że opowiadamy o tym, co zobaczymy w Peru i Boliwii, w jakich miejscach będziemy i że niemal nic „nie jest zarezerwowane” 🙂 Obok udokumentowana chwila – rarytas wydawniczy (od lewej: Paweł, Kamila, Dorota i John).
pamiątkami i innymi turystycznymi różnościami. Mam w portfelu – oprócz zwyczajowej zielonej waluty – 5 euro. Myślę sobie, wymienię, kupię wodę, zostanie mi jeszcze na „drobne wydatki” w drodze powrotnej – też mamy przesiadkę w Bogocie. W końcu 5 euro to nawet więcej niż 5 dolarów – ileż może kosztować woda na lotnisku. W okienku oficjalnej wymiany pierwsze zdziwienie. Po skrupulatnym spisaniu moich danych z paszportu pani mówi coś, czego nie rozumiem w pierwszym momencie. Na migi pokazuje mi poduszeczkę z tuszem po mojej stronie szyby. Okazuje się, że na pokwitowaniu mam złożyć odcisk wskazującego palca 🙂 Wątpię, żeby prowadzili potem cyfrową bazę osób daktyloskopowanych, po cóż im więc ta sterta papierowych kwitków z odciskami.. No cóż, co kraj, to obyczaj.. Odbieram należne 15 000 pesos i udaję się do jedynego otwartego sklepu. Jakież jest moje zdziwienie, kiedy okazuje się, że tych 15 000 pesos nie wystarcza na małą pepsi 0,5 i średnią wodę 0,7 🙂 I tak muszę posłużyć się dolarami i tak. Pepsi – informuje kwitek z kasy – kosztuje 1,5 dolara, woda 5 dolarów 🙂 Caaaałe 15 000 kolumbijskich pesos zostaje mi na powrotną przesiadkę. Jeszcze w Cuzco, kiedy będziemy dopijać resztki wody, będziemy żartować, że to drogocenna „złota woda” za 5 dolarów z lotniska – nomen omen – „El Dorado”..
tylu Polaków, że miał szansę siedząc w tym kantorku nauczyć się paru zwrotów i to nie tylko tych zwyczajowych „dzień dobry”, czy „dziękuję”. Przyglądając się monitorowi mówi do mnie po polsku na przykład „byłeś dwa razy” (podczas pierwszego pobytu wyjeżdżałem faktycznie na jeden dzień do Boliwii i wracałem do Peru). Pierwszy raz tego dnia zostajemy też pochwaleni za nasz hiszpański: „na pewno mówicie lepiej po hiszpańsku, niż ja po polsku..” 🙂 Na lotnisku w Limie musimy odebrać nasz bagaż i odbyć pełną odprawę przed krajowym już lotem Lima-Cuzco. Okazuje się, że przez osiem lat zwyczaje na lotnisku w Limie zmieniły się. Podczas pierwszej podróży, pamiętam, zaskoczył mnie zwyczaj skrupulatnej kontroli kwitków bagażowych przy odbieraniu bagażu z taśmy. Całkiem uzasadniony – już pomijam aspekt uczciwości pasażerów, ale nie raz przecież zdarza się miewać rozterki przy taśmie, kiedy krążą po niej identyczne do naszej walizki, czy plecaki.
San Pedro i u kobiet przy wejściu kupujecie liście coca.. pamiętajcie.. wkładacie 10-15 liści i żujecie.. wysysacie.. wysysacie.. i po parunastu minutach wypluwacie kulę liści.. zrobicie tak parę razy i po problemie.. nie będzie bolała głowa.. nie będziecie mieli mdłości.. pamiętajcie – mercado San Pedro..”. Opowiadamy i my o sobie – jest ciekawy, kim dla siebie jesteśmy, co robimy, w jakich zawodach pracujemy.. etc. No i pada drugi komplement tego dnia: „całkiem dobrze się z Wami rozmawia.. mówicie po latynoamerykańsku, nie seplenicie, jak Hiszpanie..”. My też mamy wrażenie, że dużo łatwiej go zrozumieć, niż hiszpańskiego lektora 😉 „Polak – Latynoamerykanin dwa bratanki..” 🙂 Z ciekawostek na temat Limy dowiadujemy się np. że codziennie miasto doświadcza średnio 8 mikro-wstrząsów tektonicznych. Nasz przewodnik pokazuje nam metalowe siatki pokrywające ściany stromego klifu, wzdłuż którego biegnie nadmorska arteria komunikacyjna – Circuito de Playas. Podrzuca nas w końcu do Plaza Mayor. Rozstajemy się na jakieś 45 minut przy Bazylice San Francisco – on gdzieś tu zaparkuje, my mamy czas na cieszenie się atmosferą głównego placu. Można tu obejrzeć zmianę warty pod pałacem rządowym, można zwiedzić Katedrę Limy, obejrzeć przepiękną fasadę Pałacu Arcybiskupa z hiszpańskimi drewnianymi balkonami. Ponieważ nie mamy dużo czasu, Kamila woli pokręcić się po placu z aparatem w ręku – trafiamy akurat na jakiś niedzielny festyn i paradę orkiestry wojskowej. Mieszkańcy Limy całymi rodzinami licznie w nim uczestniczą. Czas wracać do naszego taksówkarza. Przez trasę wylotową na północ kraju, a potem odbijając w Av. Peru wracamy na lotnisko. Niska, niezbyt imponująca (żeby nie powiedzieć biedna) zabudowa wzdłuż alei to – zdaniem naszego przewodnika – skupisko tutejszej klasy średniej.
kotlinie po lewej stronie. Mija je, pasażerowie przy małych okienkach nie wiedzą, że z przodu przed samolotem jest wysoka góra. Samolot pochyla się mocno na lewe skrzydło i trwając długo w tej pozycji okrąża górę. Przez dłuższy czas w oknach widać tylko zbliżenie kamienistego zbocza. W końcu wychodzi z przechyłu i okrążenia – na niewielkiej wysokości, prosto na lądowisko.. Wyrazy uznania (w skrócie „szacun”) dla pilota – manewr raczej widywany w wykonaniu małych awionetek niż dużego rejsowego samolotu.
teren portu lotniczego. Nie czujemy się świeżo i nie jesteśmy w pełni sił, ale fajnie jest objechać miasto.. Posłuchać hiszpańskiego tak blisko – nasz taksówkarz przewodnik jest super sympatyczny i ciekawy, i w krótkim czasie pokazuje nam perełki Limy.. Mamy szczęście podczas naszych podróży do taksówkarzy-przewodników 🙂 Dla mnie najpiękniejszy moment to zobaczyć Ocean Spokojny.. Nad tą wodą mnie jeszcze nie było.. i choć nie moczę w niej stopy, to i tak wydarzenie to napełnia mnie szczęściem 🙂 Odwiedzamy El Parque del Amor (Park Miłości) nad brzegiem oceanu.. z „El Beso” – wielkogabarytowym pomnikiem namiętnie całującej się pary pośrodku i z murkami wokół. Murki w stylu Gaudiego, jak w Park Güel w Barcelonie, ozdobione mozaikami z potłuczonych ceramicznych płytek. Miejsce pełne uroku. Oprócz widoku oceanu i całującej się pary przyciąga mnie mozaikowy napis „Amor es como luz” – Miłość jest jak światło.. Na Plaza Mayor wrażenie robią na mnie stroje kobiet – te typowe dwa warkocze, meloniki i falbaniaste spódnice.. Moje pierwsze spotkanie z folklorem 🙂 I oczywiście architektura, kolonialna i barokowa.. Klimat bardzo ciekawy, jak na geograficzne położenie miasta, ulice wciąż spowite mgłą, niebo zasnute chmurami, słońca nie widać, upału nie ma.. czy to wpływ oceanu..? 
ulubione miejsce przy oknie dostarcza wielu niesamowitych wrażeń.. Widok z góry takich gór, jak Andy.. ach, coś pięknego.. całe to widoczne ukształtowanie terenu, wierzchołki wyłaniające się z chmur, ośnieżone szczyty, ta bliskość gór, do których na co dzień tak daleko.. Trudno odkleić nos od szyby 🙂 I to spektakularne lądowanie w Cuzco, z zakrętem przez lewe skrzydło, zza górskiego pasma, pas lotniska w samym środku miasta otoczonego zewsząd górami..